داستان برند لگو بازی خوبی که تجارت را نیز به خوبی می‌شناسد

لگو را باید جزو یکی از محبوب‌ترین اسباب‌بازی‌هایی خواند که در بیش از نیم قرن اخیر دنیای کودکان را به تسخیر خود درآورده است؛ البته با اشاره به کودکان، بخشی از طرفداران آجرهای پلاستیکی رنگی را نادیده می‌گیریم، چراکه لگو یک بازی تمام‌شدنی نیست و کودکان دیروز را با خود همراه کرده است و درواقع حتی در میان بزرگ‌سالان نیز طرفداران دوآتشه‌ای دارد. به‌طور حتم با مراجعه به یکی از فروشگاه‌های لگو - که در کشورمان هم شاهد فعالیت غیررسمی این فروشگاه با ظاهری شبیه به فروشگاه‌های رسمی هستیم - می‌توان عطش سیری‌ناپذیری را در کودکان و حتی والدینشان برای خرید لگو مشاهده کرد؛ چرا که لگو راز و رمز جلب نظر مخاطبانش را به‌خوبی می‌داند.

لگو به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده‌ی اسباب‌بازی در جهان رتبه‌ی ۸۶ در بین ۱۰۰ برند باارزش لیست فوربز را در اختیار دارد و بر اساس برآوردهای فوربز ارزش برند لگو بیش از ۷.۱ میلیارد دلار است. بزرگ‌ترین تولیدکننده‌ی اسباب‌بازی در جهان که موفق شد این عنوان را در سال ۲۰۱۴ با عبور از Mattel کسب کند، بر اساس آخرین آمارها به فروش سالیانه ۵.۳ میلیارد دلار دست یافته که این مهم در سایه‌ی تلاش بیش از ۱۲,۵۸۲ کارمند این کمپانی به دست آماده است. اما لگو به‌راحتی به جایگاه کنونی خود دست نیافته است و مالکان کمپانی، لگو را در سایه‌ی رکود و ورشکستگی ساختند و حتی در قرن بیست و یکم از آستانه‌ی ورشکستگی نجات دادند.

بر اساس برآوردهای انجام‌شده توسط متخصصان دنیای سرگرمی و مخصوصا اسباب‌بازی، مردم سالیانه بیش از ۵ میلیارد ساعت صرف بازی با قطعات پازل‌های لگو می‌کنند. بر اساس آخرین آمارهای منتشرشده که مربوط به جولای سال ۲۰۱۵ میلادی است، لگو بیش از ۶۰۰ میلیارد قطعه‌ی لگو تولید کرده بود که با تقسیم آن بر جمعیت کره‌ی زمین، می‌توان نتیجه گرفت که لگو از سال ۱۹۵۸ میلادی به ازای هر نفر از جمعیت کنونی کره‌ی زمین، ۸۵ لگو تولید کرده است.

اوله کرک کریستینسن، نجاری بود که در شهر بلوند دانمارک، کارگاهی برای ساخت منازل چوبی و  لوازم خانگی در اختیار داشت. با آغاز رکورد بزرگ در دهه‌ی ۱۹۳۰ میلادی که کل دنیا را تحت تأثیر خود قرار داده بود، کریستینسن در آستانه‌ی ورشکستگی آغاز به تولید مدل‌های کوچک‌تری از محصولات خود کرد تا از طریق این مدل‌سازی در سایز کوچک‌تر، بتواند طراحی محصولات چوبی خود را بهبود بخشد. ساخت چند نمونه از لوازم چوبی در قطع کوچک‌تر باعث شد ایده‌ی تولید اسباب‌بازی‌های چوبی در ذهن کریستینسن شکل گیرد. با توجه به رکود بزرگ که سراسر قاره‌ی اروپا و آمریکا را تحت تأثیر قرار داده بود، کریستینسن، بعضا در ازای دریافت غذا، اسباب‌بازی‌های تولیدی خود را با کشاورزان معاوضه می‌کرد. در سال‌های بعد، رواج اسباب‌بازی موسوم به یو-یو به کسب‌وکار کریستینسن رونق داد، اما با فروکش کردن موج یو-یو، دوباره رکورد به سراغ کارگاه کریستینسن آمد. در سال ۱۹۳۴ کریستینسن رقابتی برای انتخاب نام محصولاتش بین کارکنان خود به راه انداخت که نتیجه‌ی آن انتخاب نام لگو بود. Lego کوتاه شده‌ی عبارت Leg Godt است که در زبان دانمارکی به معنی خوب بازی کردن است. همچنین در زبان لاتین این عبارت به معنای مونتاژ کردن یا اسمبل کردن است.

پس از پایان جنگ جهانی دوم هنوز خبری از آجرهای پلاستیکی لگو نبود و کریستینسن در سال ۱۹۴۷ یک دستگاه قالب‌گیری و تزریق پلاستیک را برای کارگاه خود خرید. اولین محصول ماژولار با قابلیت باز و بسته کردن لگو که پس از خرید دستگاه تولید شد، یک کامیون پلاستیکی بود. در همان سال، کریستینسن به همراه پسرش گادفرد، نمونه‌ای از آجرهای پلاستیکی با قابلیت به هم پیوستن را دریافت کردند که توسط کمپانی بریتانیایی Kiddicraft تولید شده بود. این کمپانی بریتانیایی گواهی اختراع یا پتنت این آجرهای پلاستیکی را نیز به اسم خود ثبت کرده بود. تا سال ۱۹۴۹ که لگو ساخت آجرهای پلاستیکی خود را با نام Automatic Binding Bricks آغاز کرد، کیدی‌کرفت بریتانیایی دو پتنت برای طراحی آجرهای خود ثبت کرد. لگو با عرضه‌ی آجرهای پلاستیکی به بازار با مشکلاتی روبرو شده بود، چراکه در آن سال‌ها، مردم از محصولات پلاستیکی استقبال چندانی نمی‌کردند و تمایل به خرید نمونه‌های چوبی و فلزی داشتند، از این‌رو آجرهای پلاستیکی لگو با فروش پایین به کارخانه باز‌می‌گشت.

در سال ۱۹۵۴، گادفرد به عنوان پسر مؤسس لگو به‌عنوان مدیرعامل انتخاب شد و ایده‌ی جدیدی برای موفقیت کمپانی مطرح کرد. گادفرد یک سیستم اسباب‌بازی را معرفی کرد که بهترین گزینه برای پیاده‌کردن آن، آجرهای فلزی لگو بودند؛ به‌طوری که آجرهای لگو امکان ساخت ایده‌های مختلفی در اختیار این کمپانی قرار می‌دادند. لگو در سال ۱۹۵۵ اسباب‌بازی Town Plan را معرفی کرد که ساخت شهر در ساختاری کوچک را با استفاده از آجرهای پلاستیکی ممکن می‌کرد. این کمپانی تا سال ۱۹۵۸ با معرفی طراحی‌ جدید برای آجرها و ثبت پتنت جدید، ایرادات قفل شدن آجرها به یکدیگر را بهبود داد.

از سال ۱۹۶۰ به بعد لگو با تثبیت جایگاه خود، دامنه‌ی محصولاتش را گسترش داد. پس از آتش‌سوزی در انبار ذخیره‌ی چوب این کمپانی، لگو در سال ۱۹۶۰ به‌صورت کامل استفاده از چوب در ساخت اسباب‌بازی را کنار گذاشت. این کمپانی در سال ۱۹۶۴ استفاده از نوع جدیدی از پلاستیک را که آکریلونیترل بوتادین استایرن نام دارد، در دستور کار قرار داد و تا به  امروز همچنان به آن ادامه می‌دهد. این نوع پلاستیک از مواد غیرسمی تشکیل شده است و مقاومت بالایی در برابر حرارت، اسید، کشیده شدن و گرما دارد و رنگ خود را به‌راحتی از دست نمی‌دهد.

لگو علاوه بر حضور در بازار آمریکای شمالی که از طریق همکاری با سامسونت حاصل شد، طیف اسباب‌بازی‌های مبتنی بر آجرهای پلاستیکی خود را نیز گسترش داد، به‌طوری که در سال‌های منتهی به انتهای دهه‌ی ۶۰ میلادی، علاوه بر افتتاح اولین لگو پارک در بیلوند (شهری که مقر اصلی لگو در آن مستقر است)، از سیستم راه‌آهن لگو به‌عنوان یک سیستم اسباب‌بازی جدید با تم راه‌آهن و ساخته‌شده با قطعات لگو نیز رونمایی شد. پس از رونمایی محصولات جدید نظیر مبلمان مینیاتوری و خانه‌های عروسکی برای جلب نظر مخاطبان دختر، لگو محصولات دیگری را مبتنی بر لگو نظیر گشتی و قایق رونمایی کرد.

لگو تا سال ۱۹۹۸ به گسترش دامنه‌ی محصولات خود در کنار افزایش تعداد خطوط تولید ادامه داد. این کمپانی دانمارکی که دیگر به برندی شناخته‌شده برای کودکان تبدیل شده بود، در دهه‌ی ۷۰ میلادی به مدد کیلد کرک کریستینسن، پسر گادفرد کریستینسن، ساختار امروزی خود را پیدا کرد، چرا که وی بخش تحقیق و توسعه را از بخش تولید جدا و به‌روز بودن تولیدات کمپانی را بر اساس نیازهای روز و درخواست مشتریان تضمین کرد.

یکی از جالب‌ترین اقدامات لگو عرضه‌ی سری متخصصان یا Expert Series در سال ۱۹۷۵ بود. این سری برای مخاطبانی که سن بیشتری داشتند، تدارک دیده شده بود، به‌طوری که با ساختن پازل‌های مبتنی بر قطعات لگو، در نهایت برای مثال یک موتور خودرو شبیه‌سازی می‌شد وتمام قطعات قابلیت حرکت داشتند. در سال‌های بعد لگو تولیدات خود را گسترش داد و نسل بعدی محصولات خود را نظیر سری جدید قطار رونمایی کرد. همچنین سری محصولات متخصصان نیز توسعه یافت. از سال ۱۹۹۲ میلادی سود لگو از محل فروش سری‌های مختلف اسباب‌بازی‌های مبتنی بر آجر‌های پلاستیکی روندی نزولی در پیش گرفت تا اینکه لگو در سال ۱۹۹۸ برای اولین بار در تاریخ کمپانی متحمل ضرری ۲۳ میلیون دلاری شد.

در سال‌های بعد، لگو تولید شخصیت‌های تحت لیسانس؛ نظیر محصولاتی مبتنی بر شخصیت‌های فیلم‌های جنگ ستارگان، وینی ده پو و هری پاتر را در دستور کار قرار داد. اما اوضاع همچنان برای این کمپانی چندان خوب نبود، به‌طوری که لگو در سال ۲۰۰۴ متحمل ضرر ۲۲۰ میلیون دلاری شد و کمپانی دانمارکی در آستانه‌ی ورشکستگی قرار گرفت. افزایش حجم محصولات تولیدی در کنار بالا بودن هزینه‌های کمپانی باعث شده بود لگو تا مرز نابودی پیش برود. لگو در سال ۲۰۰۳ تا ۲۰۰۴ برای رهایی از ضرردهی، اشتباهات استراتژیک متعددی را مرتکب شد؛ به‌طوری‌که این کمپانی حتی وارد حوزه‌ی تولید لباس و ساعت با برند لگو شد.

اما انتخاب مدیرعامل جدید برای کمپانی دانمارکی باعث شد لگو طی ده سال دوباره به روزهای خوب خود بازگردد و حتی سودده‌ترین کمپانی تولید اسباب‌بازی شود. یورگن ویگ کنورستورپ در سال ۲۰۰۴۴ میلادی بر صندلی ریاست لگو نشست.  سیاست‌های کنورستورپ شامل فروش پارک‌های لگو، تمرکز بیشتر بر محصولات اصلی لگو و همچنین کاهش تعداد قطعات لگویی بود که این کمپانی تولید می‌کرد، به‌طوری‌که تنوع قطعات لگو از ۱۲,۹۰۰ قطعه به ۷,۰۰۰ قطعه کاهش پیدا کرد.  مدیرعامل جدید لگو تعادل خوبی بین نوآوری و سنت‌های لگو برقرار کرد که همین امر منجر به افزایش فروش شد. در کنار تغییرات ساختاری و بنیادی در این کمپانی، لگو از میان طرفداران بی‌شمار خود که دیگر تنها کودکان نبودند و جامعه‌ی طرفداری Adults Fans of LEGO را تشکیل داده بودند، افرادی را به استخدام تیم طراحی درآوردند. لگو با ایجاد پورتالی، از طرفدارانش خواست ایده‌های خود را با این کمپانی و تیم طراحی لو به اشتراک بگذارند. در سال‌های منتهی به ۲۰۰۴ که همراه با افزایش ضرردهی برای لگو بود، این کمپانی تمرکز زیادی بر شخصیت‌های معروف داستانی که محبوبیت بالایی در فیلم‌های سینمایی کسب کرده بودند، قرار داد؛ ولی این سیاست چندان موفق نبود و در سال‌های بعدی و توجه به طرفداران لگو باعث شد تا این کمپانی دوباره به روزهای خوبش بازگردد.

با در پیش گرفتن سیاست‌های ریاضتی و کاهش هزینه‌ها که همراه با تعدیل نیروی گسترده بود، لگو موفق شد در سال ۲۰۱۱ میلادی با افزایش ۱۱ درصدی فروش خود به ۳٫۴۹۵ میلیارد دلار، سود خود را به ۷۷۶ میلیون دلار افزایش دهد. دلیل اصلی افزایش سوددهی این کمپانی در سال ۲۰۱۱، رونمایی از سری جدید اسباب‌بازی‌های این کمپانی با نام Ninjago بود که بزرگ‌ترین رونمایی از سری جدید محصولات لگو را به نام خود ثبت کرد. در سال ۲۰۱۲ درآمد لگو با افزایش ۲۵ درصدی همراه شد که بخش بزرگی از این موفقیت در گرو عرضه‌ی سری جدید با عنوان Friends بود. در سال ۲۰۱۳ میزان سوددهی لگو در مقایسه با سال ۲۰۱۲ تنها ۹ درصد افزایش پیدا کرد که همین موضوع نگرانی‌ها در خصوص کاهش سوددهی این کمپانی را افزایش داد، اما اکران اولین فیلم سینمایی The Lego Movie که توسط استودیوی فیلم‌سازی برادران وارنر تولید شده است به‌عنوان یک حرکت موفق تبلیغاتی برای این کمپانی به شمار می‌رود، چراکه این فیلم موفق شد در گیشه به فروش ۵۰۰ میلیون دلاری دست یابد. همچنین یکی دیگر از سیاست‌های موفق لگو در سال ۲۰۱۴، تولید سری جدیدی مبتنی بر شخصیت‌های فیلم سینمایی جنگ ستارگان بود که یکی از پرفروش‌ترین سری‌ محصولات لگو در سال ۲۰۱۴ بود. لگو در سال ۲۰۱۴ با رشد فروش ۱۵ درصدی همراه شد و سود خالص خود را به بیش از ۸۳۱ میلیون دلار افزایش داد.

نظر شما در مورد لگو و اسباب‌بازی‌های این کمپانی چیست؟