برای همه ما تا به حال پیش آمده است حرفهایی بزنیم که مردم آنها را برخلاف تصور ما تفسیر کنند و به قدری از گفته خود پشیمان شویم که دلمان بخواهد زمین دهان باز کند و ما را در خود فرو ببرد. اکثر این گفتگوها زمانی اتفاق میافتند که ما دانش کافی نسبت به پیامد حرفهای خود نداریم. درک این پیامدها نیازمند آگاهی اجتماعی و درک عواطف و احساسات مردم است. یک مؤسسه تحقیقاتی هوش هیجانی (EQ) بیش از یک میلیون انسان را مورد آزمایش قرار داده و اعلام کرده است بسیاری از مردم از مهارت آگاهی اجتماعی برخوردار نیستند و علت آن این است که ما همه تمرکز خود را بر حرفی که میخواهیم به عنوان جواب بگوییم میگذاریم و از طرفی، چگونگی بیان افراد نیز ما را تحت تأثیر قرار میدهد. در نتیجه بینش خود نسبت به طرف مقابل را کاملا از دست میدهیم.
انسانها پیچیده هستند و شما نمیتوانید فقط امیدوار باشید که با شناخت یک فرد، مکالمهی خوبی با او داشته باشید. باید تمام تمرکز خود را به شخصی بدهید که در حال گفتگو با او هستید. بهترین جنبه برخورداری از آگاهی اجتماعی این است که فقط با رعایت یک سری نکات ساده میتوانید ارتباطات خود را بهبود دهید.
افراد باهوش از به کار بردن برخی عبارات در مکالمات خود پرهیز میکنند. نمونههایی که در ادامه آوردهایم، عباراتی هستند که شما نیز باید از به کار بردن آنها اجتناب کنید. همچنین با به کار بردن عبارات جایگزین، متوجه خواهید شد که چقدر در برقراری ارتباط با دیگران موفقتر خواهید بود.
۱- «خسته به نظر میرسی»
افراد خسته بهشدت بیحوصله هستند. پلکهایشان افتاده و موهایشان به هم ریخته است. آنها با تمرکز کردن مشکل دارند و بسیار بداخلاق هستند و اگر به یک نفر بگویید خسته به نظر میرسد، مانند این است که تمام توصیفات بالا را به او نسبت میدهید. اغلب افراد این جمله را زمانی به کار میبرند که میخواهند ببینند آیا میتوانند کاری برای طرف مقابلشان انجام دهند یا خیر. پس میتوانید در عوض بگویید: «آیا همه چیز مرتب است؟» با بیان این جمله خودتان را یک شخص نگران نشان میدهید که میخواهد کمک کند. طرف مقابل هم با شما احساس راحتی میکند و اگر تمایل داشته باشد، در این رابطه با شما صحبت میکند.
۲- «تو همیشه ...» یا «تو هیچوقت ...»
هیچکس کاری را همیشه یا هیچوقت انجام نمیدهد. آدمها خودشان را در یک بعد نمیبینند و شما نیز نباید تلاش کنید این حرف را به آنها بزنید. این عبارات حالت دفاعی به طرف مقابل میدهند و باعث میشوند او پیام صحبت شما را متوجه نشود. این موضوع خیلی بد است؛ زیرا اغلب ما زمانی این عبارت را به کار میبریم که بخواهیم حرف مهمی به طرف مقابلمان بزنیم. در عوض خیلی ساده به او بگویید این کاری که انجام میدهد را دوست ندارید و اگر این کار را به طور متناوب انجام میدهد به او بگویید: «به نظر میرسد تو اغلب اوقات این کار را انجام میدهی» یا «این کار را آنقدر انجام دادهای که من نیز متوجه آن شدهام».
۳- «همانطور که قبلا گفتم»
همه ما گاهی اوقات بعضی چیزها را فراموش میکنیم. به کار بردن این عبارت به طرف مقابل که مشتاق شنیدن نظر و عقیده شما است، این احساس را میدهد که شما با بازگو کردن حرفهایتان احساس میکنید به شما توهین شده است. افرادی که این عبارت را به کار میبرند، یا احساس ناامنی در مورد شنیده شدن حرفهایشان دارند یا احساس میکنند از بقیه بهتر هستند. به جای استفاده از این عبارت، باید سعی کنید این بار پیام خود را واضحتر انتقال دهید تا آنها نیز گفته شما را به خاطر بسپارند.
۴- «موفق باشی»
ممکن است با گفتن این جمله دنیا به پایان نرسد؛ اما به کار بردن این عبارت این حس را در طرف مقابل ایجاد میکند که او برای موفق شدن به شانس احتیاج دارد. در عوض بگویید: «من میدانم که تو از عهده انجام این کار برمیآیی.» این عبارت، هم شما را در ذهن طرف مقابل ماندگار میکند و هم این اعتماد به نفس را به او میدهد که از عهده انجام این کار برمیآید.
۵- «به نظر خودت بستگی دارد» یا «هرچه که تو بخواهی»
مطمئنا نظر شما برای شخصی که سؤالی از شما میپرسد اهمیت زیادی دارد؛ زیرا در غیر این صورت آن شخص زحمت پرسیدن به خودش نمیداد؛ بنابراین به جای استفاده از این عبارات بگویید: «من نظر قطعی در مورد این سؤال ندارم، اما نکاتی که باید به آن توجه کنی این است ...»، زمانی که شما نظر خود را با طرف مقابل در میان میگذارید، یعنی به او اهمیت میدهید.
۶- «حداقل من هیچوقت ...»
استفاده از این عبارت یک راه خشن برای یادآوری اشتباهات دیگران و منحرف کردن تمرکز از کار اشتباهی است که شما انجام دادهاید. اعتراف کردن به کار اشتباه از متشنج شدن جو میکاهد و گفتن: «متأسفم» در برابر اشتباهی که انجام دادهاید، میتواند اوضاع و شرایط را برای بررسی بیشتر آرام کند.
۷- «چقدر وزن کم کردهای!»
عباراتی که برای تعریف و تمجید کردن به کار میروند، اگر به درستی انتخاب نشوند میتوانند شرایط را بحرانی کنند. به عنوان مثال به کار بردن این عبارت به این معنا است که طرف مقابل شما اضافه وزن بسیار زیادی داشته و جذاب نبوده است. به جای اینکه وضعیت یک شخص را با گذشتهاش مقایسه کنید، به او بگویید: «چقدر عالی شدهای» تا بدون یادآوری گذشته، بر ظاهر فوقالعاده فعلی او تمرکز کنید.
۸- «تو از سرش هم زیاد بودی»
استفاده از این عبارت زمانی که شخصی از رابطه عاطفی یا کاری خارج میشود، به او نشان میدهد که از ابتدا انتخاب درستی انجام نداده است. گفتن: «بدا به حال او» نیز همان معنای عبارت اول را میدهد بدون اینکه شخص احساس کند مورد انتقاد قرار گرفته است.
۹- «نسبت به سنت خیلی خوب نشان میدهی»
به کار بردن عبارت «نسبت به» برای بیان احساسات کمی تند است؛ زیرا هیچکس نمیخواهد خوب بودنش نسبی باشد و همه دوست دارند صفات خوب را در کنار هم داشته باشند. اینکه بگویید: «عالی به نظر میرسی»، نه نیازمند توضیح اضافه است و نه شخصی از شنیدن آن ناراحت میشود.